Hoàn thiện kĩ năng làm meo giống thạch và lỏng là chìa khoá để giúp bạn gia tăng năng suất và sản lượng canh tác nấm. Ngoài ra nó còn khiến bạn cảm thấy ngầu đét như một nhà khoa học vi sinh thực thụ.
Tin tốt là bạn chẳng cần qua trường lớp gì để tự làm meo lỏng (LC – liquid culture). Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng học các bước cơ bản nhất để pha dung dịch nuôi giống, lựa chọn dinh dưỡng đúng để tạo ra môi trường hoàn hảo cho hệ sợi phát triển, cũng như cách bảo quản và sử dụng Liquid Culture đúng cách.
Meo Lỏng (Liquid Culture) là gì?
Liquid culture (LC) là một công cụ quan trọng trong quy trình trồng nấm, đây là cách cấy giống với hiệu suất cực kì cao. Về cơ bản, meo lỏng là một dung dịch giàu dinh dưỡng để hệ sợi nấm phát triển bên trong đó. Dung dịch thường chứa nước và đường như dextrose hoặc chiết xuất mạch nha, là nguồn năng lượng then chốt cho quá trình phát triển của nấm.
Điều kì diệu về LC nằm ở khả năng đẩy nhanh tốc độ phát triển của nấm. Không như khi cấy bằng bào tử, cần thời gian chờ bào tử nảy mầm và phát triển thành hệ sợi, LC chứa sẵn hệ sợi đang phát triển. Khi cấy vào môi trường phù hợp, hệ sợi có thể tiếp tục phát triển, rút ngắn quá trình chiếm hữu.
Một ưu điểm khác của LC là giúp người trồng nhân giống và bảo quản giống rất tốt. Việc lưu trữ giống trong dung dịch giúp tránh khỏi rủi ro mẫu giống bị khô hay thoái hoá.
Ưu điểm:
- Rủi ro nhiễm thấp: khi sử dụng LC, bạn có thể cấy chuyền trong các môi trường không vô trùng.
- Thân thiện với người mới
- Rút ngắn thời gian chiếm hữu
- Khả năng nhân giống vô hạn ♾️
Nhược điểm của LC:
- Cần môi trường sạch để tạo ra LC: khi tự nhân giống bằng LC lần đầu, khả năng cao LC của bạn sẽ bị nhiễm tạp. Có nhiều cách giảm rủi ro nhưng bạn chỉ thành công sau nhiều thử nghiệm thất bại .
- Thích hợp hơn cho những người có kinh nghiệm nâng cao: bạn cần kiến thức kĩ thuật và kĩ năng thao tác phòng thí nghiệm để đảm bảo có thể tạo ra LC sạch.
- Không thể nào nhìn thấy các tạp nhiễm trong dung dịch: bạn chỉ biết được LC có nhiễm không sau khi đã cấy chúng ra.
Cách tạo ra Liquid Culture
Quy trình làm meo lỏng bao gồm việc pha dung dịch dinh dưỡng, cấy giống để tạo ra một dung dịch chứa đầy hệ sợi nấm sống. Khi cấy bằng dung dịch, tơ nấm phát triển nhanh và mạnh hơn các phương pháp cấy khô truyền thống.
Chuẩn bị:
- Hũ thuỷ tinh có lỗ air
- Nồi áp suất
- Xi lanh tiệt trùng
- Kim 18G
- Dinh dưỡng: mật ong tự nhiên, corn syrrup, chiết xuất mạch nha (LME) nước luộc khoai/bắp/sắn … hoặc dextrose/glucose
Tỉ lệ đường hợp lý nhất là 3-5%. Nếu dung dịch có >10% đường điều này có thể gây hại cho mycelium.
Các bước làm Liquid Culture:
- Pha dinh dưỡng cẩn thận vào nước loãng hoặc luộc khoai/bắp/sắn lấy nước. Lưu ý nước càng trong suốt càng tốt.
- Đậy nắp và hấp tiệt trùng dung dịch trong 20 phút ở áp suất 15psi.
- Để nguội và lấy hũ ra.
- Cấy mẫu giống thạch hoặc LC mẹ (mother culture) vào dung dịch trong môi trường vô trùng* với thao tác cẩn thận.
- Nuôi Liquid Culture trong 14-30 ngày, lắc hoặc khuấy bằng máy khuấy từ để kích thích hệ sợi phát triển và giúp hệ sợi không vón cục trong dung dịch.
* Để đảm bảo thao tác vô trùng, tham khảo series về các phương pháp tạo ra môi trường vô trùng với hộp tĩnh khí (SAB) hoặc tủ lọc dòng chảy tầng (laminar flowhood):
- Tổng quan về Laminar Flow Hood – Tủ lọc dòng chảy tầng, công cụ tối thượng để tạo môi trường sạch khuẩn trong trồng nấm
- Tổng quan về Hộp tĩnh khí – Still Air Box (SAB) một dụng cụ đắc lực chi phí thấp cho người tập trồng nấm
- Những lợi ích của Flowhood trong việc trồng nấm.
- Still Air Box (S.A.B) vs Laminar Flow hood: Dụng cụ trồng nấm nào phù hợp với bạn ?
Cách sử dụng Liquid Culture:
Khi hệ sợi đã phát triển đầy đủ trong dung dịch, thực hiện thao tác vô trùng trong môi trường sạch và chiết xuất dung dịch lên các xi lanh để sử dụng cấy vào môi trường dinh dưỡng đã tiệt trùng (tham khảo các tài liệu và video hướng dẫn tại https://linktr.ee/vietshroom)
Mua Liquid Culture và giống mẹ ở đâu?
Bạn có thể tìm mua giống thạch hoặc liquid culture ngay tại vietshroom.com. Nấm Việt cung cấp giống các loại nấm ăn, nấm dược liệu và các loài nấm sưu tầm.