Nghiên cứu về chất thức thần gây ảo giác, đặc biệt là với psilocybin, đã khám phá ra những hiểu biết sâu sắc và hấp dẫn về cách chất này có thể định hình lại các con đường giao tiếp bên trong não của chúng ta, dẫn đến những trải nghiệm biến đổi và cách suy nghĩ mới. Một trong những yếu tố chính trong quá trình này là một mạng lưới bên trong não được gọi là Mạng chế độ mặc định (Default Mode Network – DMN), cùng với một cấu trúc ít được biết đến được gọi là claustrum.
Vai trò của mạng chế độ mặc định trong não
Trong những trường hợp bình thường, Mạng chế độ mặc định (DMN) được kích hoạt trong quá trình nhìn vào bên trong, tự vấn và mơ mộng. Nó thường lắng xuống khi chúng ta tập trung vào các nhiệm vụ bên ngoài. Tuy nhiên, các nghiên cứu chỉ ra rằng khi psilocybin đi vào hệ thống, DMN sẽ trở nên lắng xuống hơn nữa, cho phép các bộ phận khác của não giao tiếp tự do hơn. Trạng thái thay đổi này có thể dẫn đến hàng nghìn kết nối mới giữa các khu vực thường không “giao tiếp” với nhau, tạo ra một mạng lưới hoạt động não độc đáo và có sự kết nối.
Psilocybin và khả năng kết nối não
Hãy tưởng tượng một quả cầu tuyết nằm yên, với lớp tuyết nằm ở dưới. Trong cuộc sống hàng ngày, hoạt động của não thường có thể dự đoán được, giống như tuyết tĩnh lặng, ổn định. Nhưng psilocybin làm rung chuyển các mô hình của não, giống như việc rung chuyển một quả cầu tuyết. Đột nhiên, những suy nghĩ và nhận thức mới trồi lên xung quanh, tạo ra một loạt sự ngẫu nhiên mà một số người mô tả là “hỗn loạn”. Sự rung chuyển này dường như dẫn đến nhận thức cao hơn và cảm giác nhìn thế giới từ những góc nhìn mới. Khả năng kết nối tăng lên của não cho phép người dùng trải nghiệm các ý tưởng, ký ức và nhận thức theo một cách mới mẻ và đôi khi thay đổi cuộc sống.
Claustrum: “Tổng đài” của não
Nghiên cứu gần đây, do nhà khoa học thần kinh Fred Barrett dẫn đầu, đã chuyển sự chú ý sang claustrum—một lớp chất xám mỏng nằm sâu trong não. Được kết nối với hầu hết mọi vùng của não, claustrum đóng vai trò “tổng đài”, điều chỉnh sự giao tiếp giữa các vùng khác nhau. Nó cũng rất dễ tiếp nhận tác dụng của chất thức thần.
Khi psilocybin liên kết với các thụ thể trong claustrum, nó phá vỡ chức năng “tổng đài” này, gây ra sự gia tăng đáng kể trong kết nối não. Với sự kiểm soát thường xuyên của claustrum tạm thời bị giảm, các vùng não thường không tương tác giờ đây có thể trao đổi thông tin một cách tự do, tạo ra trạng thái mở để tổ chức lại và học tập.
Thiết lập lại nhận thức và tâm lý
Một trong những khía cạnh hấp dẫn của tác động của psilocybin lên não là khả năng phá vỡ các mô hình suy nghĩ và hành vi cứng nhắc. Bằng cách “tắt” khả năng kiểm soát kết nối não của claustrum, psilocybin có thể cho phép “thiết lập lại” các hành vi tâm lý thông thường. Mọi người có thể cảm thấy như thể một menu tinh thần đã mở ra trước mắt họ, hé lộ những khả năng mới và những hiểu biết trước đây không thể tiếp cận được.
Tái cấu trúc vật lý của não
Một số người dùng thậm chí còn báo cáo cảm nhận rõ rệt các dấu hiệu của quá trình tái cấu trúc não. Ví dụ, một người dùng mô tả rằng họ bị đau đầu và đau nhức cơ sau một buổi sử dụng psilocybin—cảm giác khó chịu mà họ chào đón như một dấu hiệu cho thấy sự thay đổi đang diễn ra. Theo lời họ, chất này giống như đang “lập trình lại hệ điều hành” của tâm trí họ, giống như việc thay đổi mã cơ bản của máy tính. Việc lập trình lại này có thể mang lại sự thay đổi lâu dài, tạo ra những con đường thần kinh mới giúp họ nhìn cuộc sống theo một góc nhìn mới mẻ.
Kỷ nguyên mới về sức khỏe tinh thần và hiểu biết sâu sắc
Sự thay đổi kết nối trong não bộ được tạo điều kiện bởi psilocybin đã mở ra cánh cửa mới trong việc điều trị sức khỏe tinh thần, giúp mọi người đối mặt và thiết lập lại các mô hình hành vi đã ăn sâu bén rễ. Với các nghiên cứu sâu hơn, các nhà khoa học hy vọng sẽ hiểu rõ hơn về cách những thay đổi trong não bộ này góp phần mang lại lợi ích lâu dài cho sức khỏe tinh thần và cải thiện nhận thức về bản thân.
Nguồn sưu tầm
*Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo và nghiên cứu
